Jak wygląda edukacja wczesnoszkolna w szkole publicznej w Portugalii? Jakie są etapy edukacji w Portugalii? Ile czasu trwa rok szkolny i ile jest semestrów? Kiedy są wakacje w Portugalii? Jak liczne są klasy w publicznych szkołach? W jakim wieku dzieci zaczynają naukę w Portugalii? Czy Portugalczycy stanowią większość uczniów w publicznych szkołach w Algarve? Czy dzieci idąc do portugalskiej szkoły muszą znać język portugalski?
Na te i wiele innych pytań odpowiem w dzisiejszym wpisie. Zebrałam tutaj informacje ogólne dotyczące edukacji wczesnoszkolnej w szkołach w całej Portugalii. Oraz szczegóły i ciekawostki dotyczące konkretnej szkoły podstawowej w Algarve, do której uczęszczają moje córki.
Myślę, że wpis może zainteresować każdego, kto uczęszczał do szkoły. Dla mnie porównanie portugalskiej szkoły publicznej z polską szkołą, którą pamiętam z dzieciństwa było ciekawym doświadczeniem.
Etapy edukacji wczesnoszkolnej w Portugalii
Okres nauczania początkowego w Portugalii podzielony jest na trzy cykle:
- Pierwszy etap edukacji w Portugalii trwa cztery lata – 1, 2, 3, 4 klasa.
- Drugi etap edukacji w Portugalii trwa dwa lata – 5, 6 klasa.
- Trzeci etap edukacji w Portugalii trwa trzy lata – 7, 8, 9 klasa.
W jakim wieku dzieci rozpoczynają naukę w szkole podstawowej w Portugalii?
W Portugalii zdecydowana większość dzieci zaczyna naukę w pierwszej klasie mając rocznikowo 6 lat.
I tu Wam opowiem jak po miesiącu nauki myśleliśmy, że zapisaliśmy nasze dziewczyny do złych klas 😉 Któregoś dnia dziewczyny powiedziały, że są najstarsze w swoich klasach. Byliśmy zdziwieni, bo urodziny mają w listopadzie i grudniu. Ciężko było uwierzyć, że cała reszta dzieci ma urodziny pod koniec roku. Sprawa została wyjaśniona. Dziewczyny nie zostały zapisane do wyższych klas, ponieważ rozpoczynały naukę w portugalskiej szkole bez znajomości języka portugalskiego. W takim przypadku zaleca się posłanie dziecka do szkoły w wieku 7 lat.
Rok szkolny w Portugalii
Ile czasu trwa rok szkolny w Portugalii?
Rok szkolny w Portugalii trwa od połowy września do końca czerwca.
Data rozpoczęcia roku szkolnego zależy od konkretnej placówki. Nie ma żadnej uroczystości rozpoczynającej rok szkolny. Na koniec roku szkolnego dowiemy się czy jest uroczystość na zakończenie 🙂
Ile jest semestrów w szkołach w Portugalii?
W Portugalii rok szkolny podzielony jest na trzy semestry:
- Pierwszy semestr zaczyna się w połowie września i trwa do świąt bożonarodzeniowych – wrzesień – grudzień.
- Drugi semestr zaczyna się po świętach bożonarodzeniowych i trwa do świąt wielkanocnych – styczeń – marzec/kwiecień.
- Trzeci semestr zaczyna się po świętach wielkanocnych i trwa do letnich wakacji – marzec/kwiecień – czerwiec.
Przerwy wakacyjne w Portugalii
W Portugalii są trzy dłuższe przerwy w ciągu roku szkolnego. Nie ma ferii zimowych. Jest jedna przerwa wakacyjna i dwie przerwy świąteczne:
- Na przełomie grudnia i stycznia jest przerwa bożonarodzeniowa, która trwa około dwa tygodnie.
- W marcu, bądź kwietniu jest przerwa wielkanocna, która trwa około dwa tygodnie.
- Od końca czerwca do połowy września jest przerwa wakacyjna, która trwa około 12 tygodni.
Wyprawka do szkoły podstawowej w Portugalii
Podręczniki i ćwiczenia do szkoły podstawowej w Portugalii
Zarówno podręczniki, jak i ćwiczenia są darmowe. Podręczniki się wypożycza, a ćwiczenia sponsoruje powiat.
Książki trzeba załatwić osobiście. W systemie elektronicznym dostaje się od szkoły vouchery. Z voucherem bezpłatnie zamawia się książki w wyznaczonych księgarniach online, albo odbiera stacjonarnie.
Czasem bywa tak, że dzieci dostają podręczniki dopiero po miesiącu nauki, bo np brakuje książek, albo jest jakiś problem z voucherami. Nie ma z tym żadnego problemu. Piszę o tym, bo pamiętam jak nie mogłam znaleźć i kupić książki do geografii i przez trzy kolejne lekcje za brak podręcznika wracałam z jedynkami 😉
Materiały papiernicze i plastyczne
Na pierwszym zebraniu w szkole rodzice dostają długą, szczegółową listę materiałów. Lista jest bardzo konkretna, zawiera dokładną ilość, rozmiary i rodzaj zeszytów, teczek, segregatorów, a nawet typ okładek na dzienniczek. Wypisane są ilości i rodzaje kredek, farb, a nawet grubości ołówków itp
Wszystkie materiały dzieci przynoszą w kartonach, albo plastikowych pudełkach i służą one przez cały rok szkolny.
Materiały z recyklingu
Na liście podane są również konkretne śmieci, które zamiast wyrzucać mamy zbierać i przynosić do szkoły. Są to między innymi plastikowe nakrętki i tekturowe wnętrze papieru toaletowego. Będą wykorzystywane do robienia prac plastycznych.
Obuwie do szkoły
W szkole nie zmienia się obuwia. Nie miałoby to sensu, bo, o ile nie pada deszcz, przerwy i lekcje wychowania fizycznego odbywają się na powietrzu.
Klasy w portugalskiej szkole podstawowej
Ilość uczniów w klasach w portugalskiej szkole podstawowej
Nie wiem jak jest z liczebnością dzieci w innych szkołach publicznych w Portugalii, ale u dziewczyn jest po kilkunastu uczniów. W klasie Meli jest czternastu uczniów, w klasie Tosi dziewiętnastu.
Narodowość uczniów w publicznej szkole w Portugalii
W szkole jest miks narodowości. U dziewczyn w klasach są dzieci między innymi z Anglii, Holandii, Danii, Ukrainy, Rumunii, Brazylii, nasze dziewczynki z Polski. Są też oczywiście dzieci z Portugalii, ale nie stanowią większości. Przykładowo w klasie Tosi jest pięcioro Portugalczyków na dziewiętnastu uczniów.
Znajomość języka portugalskiego w portugalskiej szkole
To najczęstsze pytanie jakie dostaję dotyczące szkoły w Portugalii, czy dzieci muszą znać język portugalski idąc do publicznej szkoły w Portugalii? Odpowiedź brzmi: nie, nie muszą. Nie wszystkie dzieci idąc do portugalskiej szkoły potrafią mówić po portugalsku. Są dzieci, które zaczynając przygodę ze szkołą w Portugalii nie znają ani jednego słowa w języku portugalskim.
Nauczycielka Meli określiła, że nauka języka w szkole odbywa się poprzez „zanurzenie w języku”. Na początku wyglądało to tak:
– Melcia czego się dziś uczyliście w szkole?
– Niczego. Pani tylko mówiła i mówiła i mówiła. A ja nie rozumiałam.
Ale już po tygodniu Mela zaczęła nas uczyć nowo poznanych słów. Podobno po trzech miesiącach u dzieci można zauważyć znaczącą różnicę w rozumieniu i posługiwaniu się językiem. Za nami drugi miesiąc.
Meli w pierwszej klasie na początku nauczycielka najważniejsze rzeczy, na przykład polecenia ćwiczeń, tłumaczyła za pomocą Google Translatora. Tosi pomagała koleżanka tłumacząc jej polecenia po angielsku.
Nauczyciele w szkole podstawowej
W portugalskiej szkole w klasach od pierwszej do czwartej poza nauczycielem jest jeszcze osoba do pomocy. Podobnie jak w przedszkolach w Polsce.
W pierwszej klasie wszystkie zajęcia prowadzi wychowawczyni. W czwartej klasie są dodatkowo osobne nauczycielki do nauki języka angielskiego i zajęć artystycznych.
Wyposażenie klas
W klasach są jednoosobowe biurka. Biurka są niewielkie, lekkie, bardzo często są przestawiane, czasem w rzędy, czasem w okrąg. Każde biurko ma półkę, na której dzieci mogą zostawiać podręczniki i zeszyty.
Lekcje w portugalskiej szkole podstawowej
Czas zajęć lekcyjnych w szkole publicznej w Portugalii
Godziny zajęć w szkole są stałe. Dla każdej klasy, od pierwszej do czwartej, są jednakowe. Zajęcia szkolne rozpoczynają się o godzinie 9:00 i trwają do godziny 15:00. Godzina 9:00 jest raczej umowna. W Portugalii jest bardzo luźne podejście do punktualności.
Szkoła jest otwarta do 16:30, po lekcjach dzieci mogą uczestniczyć w zajęcia pozalekcyjnych.
Przerwy na posiłki w szkole
W szkole pomiędzy lekcjami są tyko kilkuminutowe przerwy. W ciągu dnia są dwie dłuższe przerwy na posiłki:
- Przerwa na śniadanie trwa od 10:30 do 11:00. Dzieci ze śniadaniówkami udają się do stołówki. Jeśli dziecko nie przyniosło ze sobą śniadania z domu dostaje w szkole mleko i ciasteczka bez cukru.
- Przerwa na obiad trwa od godziny 12:00 aż do godziny 13:00. Zdecydowana większość dzieci ma wykupione obiady w szkole. Koszt dwudaniowego obiadu to 1,45 euro.
Po skończonym posiłku dzieci mogą iść na boisko, albo plac zabaw.
Tosia mówi, że na przerwach dzieci dostają bardzo dużo wolności. Można biegać, bawić się na placu zabaw, grać w piłkę na boisku. Uczniowie ze wszystkich klas bawią się razem. Niby nic dziwnego, ale jak sobie przypomnę swoje przerwy w klasach 1-3, kiedy spacerowaliśmy w parach dookoła korytarza, a nauczyciel pośrodku kontrolował, żeby nikt nie biegał … (też tak mieliście?) To faktycznie tutaj na przerwach panuje wolność.
Atmosfera na lekcjach
Luźne podejście w Portugalii jest nie tylko do punktualności. Generalnie w szkole panuje luźna atmosfera. Bywa, że za luźna:
Tosia: – Wiesz mama, ta szkoła jest inna. Tam nie jest cicho. Tam dzieci gadają. Pani często musi dzwonić dzwoneczkiem, żeby je uciszyć.
Podobno dzwoneczek jest regularnie w użyciu 😉
Regularnie w szkole są też oklaski. Każde dziecko za przeczytanie tekstu, albo rozwiązane zadania na tablicy dostaje od całej klasy brawa.
Jakie są przedmioty w portugalskiej szkole podstawowej?
Przedmioty w szkole to język portugalski, matematyka, wiedza ogólna, język angielski (za wyjątkiem klasy pierwszej), zajęcia plastyczne i wychowanie fizyczne. W szkołach nie ma lekcji religii.
Lekcje wychowania fizycznego to po prostu zajęcia na dworzu. Nie zmienia się stroju na w-f, a dzieci zazwyczaj mogą robić to na co mają ochotę, m.in. bawić się na placu zabaw, który jest na terenie szkoły, grać w piłkę nożną na boisku, grać w ping ponga, w klasy. Jest również prowizoryczne boisko do koszykówki, czyli zawieszona na słupie wydrążona pokrywka od śmietnika 😉
Wycieczki i lekcje poza szkołą
Już w trzecim tygodniu szkoły wszystkie klasy, od pierwszej do czwartej, pojechały na wycieczkę autokarem. Od dziewczyn dowiedziałam się jedynie, że w forcie w Sagres oglądały bajkę o powodzi, w której latały … szkielety królików. Takie wycieczki i zajęcia poza szkołą odbywają się regularnie. Dziewczyny były między innymi na koncercie, na warsztatach z robotyki. Czasami lekcje, np zajęcia z przyrody odbywają się na spacerze. W szkole dziewczyny miały też zajęcia ze strażakami, którzy uczyli dzieci jak zachować się w przypadku trzęsienia ziemi. Jest dużo zajęć w innej formie niż siedzenie w ławce i słuchanie nauczyciela.
Prace domowe
Mniej więcej raz, dwa razy w tygodniu zadawane są do domu proste ćwiczenia lub czytanie tekstu.
Tosia: – Mam przeczytać w domu ten tekst po portugalsku. Niestety chyba ze zrozumieniem …
Autobus szkolny
Szkolne autobusy kojarzyły mi się z amerykańskimi filmami. Co ciekawe w Portugalii również jeżdżą. Niestety nie takie charakterystyczne żółte. Autobus przywozi i odwozi dzieci do pobliskich niewielkich miejscowości.
Świętowanie urodzin i innych wydarzeń w szkole
Wydarzenia, którym może towarzyszyć świętowanie są wykorzystywane do zabawy.
Od początku roku szkolnego kilkoro dzieci obchodziło już urodziny. Za każdym razem był tort, dmuchanie świeczek, śpiewanie portugalskiego odpowiednika „Sto lat”, czyli „Parabéns a Você” (polecam posłuchać, wpada w ucho). Jeśli urodziny obchodziło dziecko innej narodowości niż portugalska, to było również śpiewanie przez całą klasę wraz z podkładem z YouTube piosenki z jego kraju. Zazwyczaj takie świętowanie zajmuje całą lekcję.
W tygodniu poprzedzającym Halloween dzieci z kolei słuchały „Noite de Halloween”. W Halloween przyszły przebrane, w szkole mogły jeść przyniesione z domu słodycze, a zamiast lekcji były zabawy na placu zabaw i boisku. Tego dnia nie było lekcji.
Konkursy w szkołach
To jest ciekawy temat. Dziewczyny niedawno przyniosły ulotki, na których ogłoszony był konkurs na halloweenowy dom. Technika dowolna, mogła być płaska praca, albo model 3d. Przy projekcie mogli pomagać rodzice. Prawie wszystkie dzieci wzięły udział w konkursie. Prawie wszystkie przyniosły trójwymiarowe domy. Prace mnie zszokowały. Był dom z kartonu wysoki na metr. Był dom, który świecił. Był dom z drewna. Był nawet dom wyrzeźbiony w pniu drzewa! Czego tam nie było! Już wiemy, że w konkursy angażuje się cała rodzina, a kreatywność jest na bardzo wysokim poziomie 🙂
Ciekawe było też głosowanie. Głosowały dzieci, nauczyciele, pracownicy szkoły i rodzice. Trzeba było oddać cztery głosy. Były karty do głosowania i urna.
Grupy na WhatsApp dla nauczycieli i rodziców
Dla nauczyciela i rodziców zakładana jest grupa na WhatsApp. Na grupę dostajemy między innymi zdjęcia z wycieczek, z urodzin. Wysyłamy informację o nieobecności dziecka w szkole. Dowiadujemy się jakie dziecko jest chore i na co i możemy się przygotować na kolejnego wirusa 😉 Dostajemy informacje o wydarzeniach, przykładowo ostatnio o strajkach nauczycieli i pracowników placówki szkolnej (w Portugalii, podobnie jak w Polsce jest problem niskich wynagrodzeń). Podczas ostatniego strajku grupa służyła do komunikacji czy szkoła będzie otwarta czy nie będzie. Do ostatniej chwili nie było wiadomo. Ostatecznie była zamknięta, ale przynajmniej dzięki grupie nie trzeba było iść i osobiście sprawdzać.
Miała być krótka opowieść, a wyszedł tekst na ponad 10 tysięcy znaków, cała ja 😉
Jeśli interesuje Was temat edukacji za granicą, możecie zerknąć jeszcze na te dwa wpisy:
- Dlaczego zrezygnowaliśmy z edukacji domowej za granicą?
- Jaką szkołę wybraliśmy dla dzieci w Portugalii? Wrażenia z pierwszych dni nauki.
A jeśli macie jeszcze jakieś pytania dotyczące edukacji chętnie odpowiem.
Super się czytało, bardzo dużo ciekawych informacji, których nie znajdzie się w polskojęzycznym internecie. Mam nadzieję, że co jakiś czas będziesz wracać do tego tematu, chociażby na Instagramie.